Verhogen werkzaamheidsgraad met 10% neemt meestal decennia in beslag
Brussel, 22 juni 2021 - In een nieuwe paper buigt de onafhankelijke denktank Itinera zich over de ambitie van de federale regering om de werkzaamheidsgraad in ons land met 10 procentpunten te verhogen tegen 2030. Internationale voorbeelden leren dat een zo ambitieuze verhoging doorgaans decennia in beslag neemt, blijkt uit onderzoek van Johan Albrecht, senior fellow bij Itinera en professor aan de Universiteit Gent. Wil België haar ambitie waarmaken, moet er vandaag gewerkt worden aan drastische hervormingen.
De regering-De Croo verklaarde in haar regeerakkoord de Belgische werkzaamheidsgraad te willen verhogen naar 80 procent in 2030. In 2019 bedroeg de Belgische werkzaamheidsgraad nog 70,5 procent, de ambitie van de federale regering komt dus neer op een stijging van de werkzaamheidsgraad met 10 procentpunten in minder dan 10 jaar tijd.
“Onze analyse toont dat andere Europese landen er de afgelopen decennia in slaagden om hun werkzaamheidsgraad op een vijftal jaar tijd op te trekken van 70 naar 75 procent. Het is vooral de verdere toename naar 80 procent die veel tijd en hervormingen vereist. Vooruitstrevende en welvarende landen als Nederland en Duitsland deden hier zelfs decennia over. De regering-De Croo legt de lat dus zeer hoog, wat vereist dat we vandaag drastische hervormingen doorvoeren op onze arbeidsmarkt en op vlak van sociale zekerheid en fiscaliteit”, aldus Johan Albrecht, senior fellow bij de denktank Itinera.
Een stijging van de werkzaamheidsgraad met 10 procentpunten is bijzonder ambitieus. Analyse van de onafhankelijke denktank Itinera leert dat Duitsland en Nederland – ondanks ingrijpende hervormingen – respectievelijk 14 en 22 jaar de tijd nodig hadden om eenzelfde stijging van de werkzaamheidsgraad te realiseren. In Europa wist enkel Estland een soortgelijke stijging van de werkzaamheidsgraad te boeken, maar daar ging het om een inhaalbeweging na een drastische daling van de werkzaamheid in de nasleep van de financieel-economische crisis.
De ambitie van de regering-De Croo is niet nieuw. Ook vorige regeringen wilden een grote stijging van de werkzaamheidsgraad neerzetten, denk bijvoorbeeld aan het Pact van Vilvoorde uit 2001 en het Generatiepact uit 2005. Ondanks die ambities bleef de Belgische werkzaamheidsgraad de afgelopen decennia grotendeels stabiel en steeg de werkzaamheidsgraad in andere landen van de Eurozone sterker dan in ons land. Tussen 2000 en 2019 steeg de werkzaamheidsgraad in België met 4,7 procent. De gemiddelde stijging voor de Eurozone in dezelfde periode bedroeg 7,1 procent.
“Het valt op dat de Belgische werkzaamheidsgraad de afgelopen jaren zeer stabiel bleef, ondanks economische turbulenties zoals de financieel-economische crisis of de Eurocrisis en ondanks het gevoerde beleid. Dit kan wijzen op een zeer statische economie die niet in staat is om snel te reageren op externe of endogene prikkels. Zo dreigt een forse toename van de werkzaamheidsgraad vooral een wensdroom te blijven”, besluit Johan Albrecht.
De regering-De Croo verklaarde in haar regeerakkoord de Belgische werkzaamheidsgraad te willen verhogen naar 80 procent in 2030. In 2019 bedroeg de Belgische werkzaamheidsgraad nog 70,5 procent, de ambitie van de federale regering komt dus neer op een stijging van de werkzaamheidsgraad met 10 procentpunten in minder dan 10 jaar tijd.
“Onze analyse toont dat andere Europese landen er de afgelopen decennia in slaagden om hun werkzaamheidsgraad op een vijftal jaar tijd op te trekken van 70 naar 75 procent. Het is vooral de verdere toename naar 80 procent die veel tijd en hervormingen vereist. Vooruitstrevende en welvarende landen als Nederland en Duitsland deden hier zelfs decennia over. De regering-De Croo legt de lat dus zeer hoog, wat vereist dat we vandaag drastische hervormingen doorvoeren op onze arbeidsmarkt en op vlak van sociale zekerheid en fiscaliteit”, aldus Johan Albrecht, senior fellow bij de denktank Itinera.
Enkel Estland deed het ons voor
Een stijging van de werkzaamheidsgraad met 10 procentpunten is bijzonder ambitieus. Analyse van de onafhankelijke denktank Itinera leert dat Duitsland en Nederland – ondanks ingrijpende hervormingen – respectievelijk 14 en 22 jaar de tijd nodig hadden om eenzelfde stijging van de werkzaamheidsgraad te realiseren. In Europa wist enkel Estland een soortgelijke stijging van de werkzaamheidsgraad te boeken, maar daar ging het om een inhaalbeweging na een drastische daling van de werkzaamheid in de nasleep van de financieel-economische crisis.
De ambitie van de regering-De Croo is niet nieuw. Ook vorige regeringen wilden een grote stijging van de werkzaamheidsgraad neerzetten, denk bijvoorbeeld aan het Pact van Vilvoorde uit 2001 en het Generatiepact uit 2005. Ondanks die ambities bleef de Belgische werkzaamheidsgraad de afgelopen decennia grotendeels stabiel en steeg de werkzaamheidsgraad in andere landen van de Eurozone sterker dan in ons land. Tussen 2000 en 2019 steeg de werkzaamheidsgraad in België met 4,7 procent. De gemiddelde stijging voor de Eurozone in dezelfde periode bedroeg 7,1 procent.
“Het valt op dat de Belgische werkzaamheidsgraad de afgelopen jaren zeer stabiel bleef, ondanks economische turbulenties zoals de financieel-economische crisis of de Eurocrisis en ondanks het gevoerde beleid. Dit kan wijzen op een zeer statische economie die niet in staat is om snel te reageren op externe of endogene prikkels. Zo dreigt een forse toename van de werkzaamheidsgraad vooral een wensdroom te blijven”, besluit Johan Albrecht.