Dumping of concurrentie?
Nobelprijswinnaar economie wijlen Milton Friedman zei ooit dat landen ofwel open grenzen kunnen hebben, ofwel een welvaartsstaat, maar niet beide. Een welvaartsstaat met open grenzen zou immers de goedkope arbeid en uitkeringsimmigratie aantrekken die de welvaartsstaat uiteindelijk zou ondermijnen. In zijn oneindige wijsheid heeft Europa de Europese Unie gefundeerd op precies de combinatie die Friedman onmogelijk achtte: open Europese migratie, maar nationale sociale zekerheid.
Zolang de latere Unie klein en homogeen bleef, was die weeffout amper zichtbaar. De contradictie tussen open grenzen en nationale sociale zekerheid werd pas duidelijk zodra armere landen de Europese club vervoegden. De Pavlovreflex van de oudere en rijkere lidstaten was de struisvogel te imiteren. Vrije arbeidsmigratie werd telkens per onderhandeling uitgesloten in een overgangsperiode. Na die periode zou de nieuwe lidstaat wel rijk genoeg zijn om een exodus van goedkope arbeidskrachten te vermijden.
Ook met de uitbreiding van de Unie naar Oost- en Centraal-Europa in 2004 en 2010 deden de Westerse lidstaten de struisvogeldans. Maar terwijl ze op papier de voordeur voor arbeidsmigratie dichtdeden, stelden ze hun vensters, achterdeur en garagepoort wel open voor dienstenverkeer uit de nieuwe landen. Ze konden ook niet anders, want zonder de mogelijkheid voor bedrijven om doorheen Europa diensten aan te bieden, betekent de Europese interne markt helemaal niets.
Detachering
Dienstenverkeer kan echter verdacht veel op arbeidsmigratie lijken wanneer een bedrijf uit een nieuwe lidstaat zijn werknemers meeneemt om elders een klant te bedienen. Die werken dan in een ander land zonder juridisch naar dat land te migreren. Dat heet detachering, ondertussen een scheldwoord. Detachering betekent dat de arbeidskosten en de sociale zekerheid van de uitgezonden werknemers in principe nog volgens het herkomstland gelden. En zo kan het gebeuren dat goedkope Polen en andere Roemenen in België werken zonder aan alle Belgische voorwaarden te moeten voldoen. In plaats van goedkope arbeidsmigratie te weren, hebben we ze georganiseerd.
Wat te doen? Je kan alsnog de grenzen sluiten, maar dan moet je het Verenigd Koninkrijk achterna richting de exit. Je kan dromen van bescherming en lonen op Europees niveau, zodat sociale concurrentie tussen lidstaten wordt weg-gereguleerd. Het is een droom die ook vandaag circuleert maar die utopie is. Je kan vertrouwen op het marktmirakel van economische convergentie, waardoor er in de EU geen veel rijkere en veel armere landen meer zullen zijn. Dan mag je een paar generaties geduld oefenen en dat heeft niemand.
Voorwaarden ontvangstland
Dus rest ons deze spitsvondigheid: leg aan detachering gewoon de voorwaarden van het ontvangstland op, alsof het arbeidsmigratie is. Ziedaar instant-convergentie. Precies dat trucje hebben de rijkere lidstaten twintig jaar geleden uitgevonden. Het blijkt niet de volstaan want compleet niet afdwingbaar. Dus probeert Commissaris Marianne Thyssen nog meer te doen. Maar intussen is de Unie gegroeid en hebben de armere lidstaten een blokkeringsminderheid. Wat bij ons dumping heet, is voor hen vooral handel en concurrentie. Het is een dovemansgesprek. De Unie heeft zichzelf zowel economisch als politiek vastgereden. Friedman sloeg de nagel op de kop.
Zolang de latere Unie klein en homogeen bleef, was die weeffout amper zichtbaar. De contradictie tussen open grenzen en nationale sociale zekerheid werd pas duidelijk zodra armere landen de Europese club vervoegden. De Pavlovreflex van de oudere en rijkere lidstaten was de struisvogel te imiteren. Vrije arbeidsmigratie werd telkens per onderhandeling uitgesloten in een overgangsperiode. Na die periode zou de nieuwe lidstaat wel rijk genoeg zijn om een exodus van goedkope arbeidskrachten te vermijden.
Ook met de uitbreiding van de Unie naar Oost- en Centraal-Europa in 2004 en 2010 deden de Westerse lidstaten de struisvogeldans. Maar terwijl ze op papier de voordeur voor arbeidsmigratie dichtdeden, stelden ze hun vensters, achterdeur en garagepoort wel open voor dienstenverkeer uit de nieuwe landen. Ze konden ook niet anders, want zonder de mogelijkheid voor bedrijven om doorheen Europa diensten aan te bieden, betekent de Europese interne markt helemaal niets.
Detachering
Dienstenverkeer kan echter verdacht veel op arbeidsmigratie lijken wanneer een bedrijf uit een nieuwe lidstaat zijn werknemers meeneemt om elders een klant te bedienen. Die werken dan in een ander land zonder juridisch naar dat land te migreren. Dat heet detachering, ondertussen een scheldwoord. Detachering betekent dat de arbeidskosten en de sociale zekerheid van de uitgezonden werknemers in principe nog volgens het herkomstland gelden. En zo kan het gebeuren dat goedkope Polen en andere Roemenen in België werken zonder aan alle Belgische voorwaarden te moeten voldoen. In plaats van goedkope arbeidsmigratie te weren, hebben we ze georganiseerd.
Wat te doen? Je kan alsnog de grenzen sluiten, maar dan moet je het Verenigd Koninkrijk achterna richting de exit. Je kan dromen van bescherming en lonen op Europees niveau, zodat sociale concurrentie tussen lidstaten wordt weg-gereguleerd. Het is een droom die ook vandaag circuleert maar die utopie is. Je kan vertrouwen op het marktmirakel van economische convergentie, waardoor er in de EU geen veel rijkere en veel armere landen meer zullen zijn. Dan mag je een paar generaties geduld oefenen en dat heeft niemand.
Voorwaarden ontvangstland
Dus rest ons deze spitsvondigheid: leg aan detachering gewoon de voorwaarden van het ontvangstland op, alsof het arbeidsmigratie is. Ziedaar instant-convergentie. Precies dat trucje hebben de rijkere lidstaten twintig jaar geleden uitgevonden. Het blijkt niet de volstaan want compleet niet afdwingbaar. Dus probeert Commissaris Marianne Thyssen nog meer te doen. Maar intussen is de Unie gegroeid en hebben de armere lidstaten een blokkeringsminderheid. Wat bij ons dumping heet, is voor hen vooral handel en concurrentie. Het is een dovemansgesprek. De Unie heeft zichzelf zowel economisch als politiek vastgereden. Friedman sloeg de nagel op de kop.
