Hoe gezond is de geestelijke gezondheidszorg in België? De feiten achter de mythen
Het Itinera Institute brengt in het rapport “Hoe gezond is de geestelijke gezondheidszorg in België?” de tekortkomingen van de geestelijke gezondheidszorg in kaart. Psychische stoornissen zijn in België de belangrijkste oorzaak van invaliditeit, 27% van het langdurig ziekteverzuim kent een psychische oorzaak en de levensverwachting van psychiatrische patiënten is gemiddeld 15 jaar korter.
1 op de 2 patiënten krijgt geen zorg, slechts 25% ontvangt gepaste zorg. De zorg komt vaak te laat. België blijft wereldwijd koploper in het opnemen van patiënten in psychiatrische instellingen. België hinkt achterop en moet dringend overgaan tot actie.
Itinera pleit ervoor om de financiering van de gezondheidszorg fundamenteel bij te sturen, de zorg in de samenleving te integreren als alternatief voor opname van patiënten in psychiatrische instellingen, kwaliteit centraal te plaatsen in het eigenbelang van alle actoren, in te zetten op vroegtijdige detectie en tegemoet te komen aan werkelijke preventie- en zorgnoden.
De kwaliteit van de zorg voor ons psychisch welzijn is voor verbetering vatbaar. Enkele cijfers:
- Drie zelfdodingen per dag = top drie van Europa
- Bijna 20% gebruik psychofarmaca
- Vlaanderen kent een opvallend hoog cijfer heropnames binnen 30 dagen in psychiatrische ziekenhuizen: 25% bij schizofrenie, 20% bij manische-depressie
- Problematische alcoholconsumptie 10% en stijgend
- Hervorm de financiering met nadruk op kwaliteit en netwerkvorming. Voer een systeem in van verantwoorde dagen, zoals in de algemene ziekenhuizen.
- Werk de ongewenste effecten van het huidige eigen bijdragesysteem van de patiënt in de GGZ weg.
- Versterk de gerichte opleiding en doorverwijzingsmechanismen van de eerste lijn.
- Converteer de middelen van één derde van de huidige residentiële bedden naar alternatieven in de filosofie van artikel 107. Breng hierbij ook alle partners aan tafel die momenteel nog de boot afhouden.
- Hervorm het personeelsbeleid met taakverschuiving en functiedifferentiatie.
- Doorbreek de silo’s die in de GGZ soms nog meer voorhanden zijn dan in andere zorgsectoren met behulp van ketenzorg en voortgezette, gecoördineerde zorg, met een protectief effect tot gevolg.
- Responsabiliseer de kernspelers van het brede onderwijs en de werkgevers.
- Versterk de forensische psychiatrie en de zorg voor geïnterneerden. Maak hier de eerste prioriteit van met een veel ruimere aanpak dan een aanbod van twee bijkomende detentiecentra.
- Zet meer in op positieve activatie en ondersteuning, in combinatie met aanmoedigende in plaats van afremmende prikkels. Herdefinieer de rollen hiertoe.
- Versterk ICT, innovatie en onderzoek in de GGZ, met een gerichte rol van FWO, IWT, etc.
