Meer kwaliteit en transparantie in de gezondheidszorg
De onderhandelingen voor de federale regering vlotten. Als er geen onverwachte hindernissen opduiken, bevallen we rond oktober van een uitzonderlijk kabinet. Een Vlaams overwicht, de N-VA als “partij van de verandering” voor het eerst erbij en de PS als “partij van het behoud” voor het eerst in een generatie er niet bij. Er mag dus één en ander verwacht worden. Als België dan niet in beweging komt, wanneer dan wel?
Economisch en budgettair zullen de wolken de hemel bedekken. De groei blijft vooralsnog tegenvallen in wat stilaan een Japans stagnatiescenario lijkt voor de Eurozone. De kosten van de vergrijzing blijven ongenaakbaar stijgen, zeker in de pensioenen. Dat maakt die andere slokkop van de federale begroting – gezondheidszorg – tot een echte sleutelportefeuille.
Op lange termijn reflecteren gezondheidsuitgaven de welvaart van een bevolking en de vernieuwing in wetenschap en technologie. Uitgavengroei is dus vooruitgang. Het komt er op aan budgettaire discipline te gebruiken om die vooruitgang te ondersteunen, niet om hem af te remmen. Ik heb daarvoor drie concrete suggesties.
Eén: maak algemeen de kostprijzen en resultaten van medische ingrepen transparant, vergelijkingen tussen ziekenhuizen inbegrepen. Twee: zorg voor één medisch dossier dat de hele behandelingsgeschiedenis van elke patiënt voor elke zorgverstrekker ontsluit. Drie: vul de prestatiebeloning van artsen aan met een intelligente bonus/malus voor kwaliteit en effectiviteit. Noem het een Gouden Driehoek voor meer gezondheid met minder zorg.
Onze driehoek is geen mirakelremedie tegen begrotingsdiscipline: die blijft sowieso onafwendbaar. Maar ze vertaalt en gebruikt de belangrijkste troef van de Belgische gezondheidszorg: de keuzevrijheid van de patiënt en de concurrentie tussen artsen en tussen ziekenhuizen. We kunnen die troef mobiliseren en transformeren tot de hefboom voor meer kosteneffectiviteit, minder verwisting en meer kwaliteit.
Het is allemaal niet eenvoudig, vergt wetenschappelijk serieux en enkele mentale dogma’s moeten sneuvelen. Maar het is haalbaar. Het is ook beter dan een geforceerde sturing en een politisering van het zorgaanbod. Als we het doen, dan zullen we doorheen de hele gezondheidszorg een cultuurverbetering en een dynamiek van verantwoordelijkheid en bewustzijn genereren. We zullen de arsten meetrekken in plaats van ze aan de zijlijn te duwen. En zowel de volksgezondheid als de begroting zullen er in lengte van jaren wel bij varen.
Marc De Vos is de directeur van Itinera en doceert aan de UGent
