"Besturen is risico's beheren, vandaag meer dan ooit"
Geachte minister Van Overtveldt,
Het zijn geen eenvoudige tijden om verantwoordelijkheid op te nemen in de politiek. De kranten stonden dit weekend vol van de waarschuwing van de Nationale Bank over de gezondheid van onze financiële instellingen. Volgens het Geneva-rapport is de afbouw van de schuldniveaus amper ingezet. Italië in de jaren zestig, Japan, Ierland, Spanje, de Aziatische tijgers: allemaal landen waar de economische voorspoed eindigde met een accumulatie van te veel schuld. En zoals u weet, zijn veel waarderingen van activa net opgeblazen door die schuldaccumulatie.
In de verkiezingscampagne werd het fiscaal debat vaak gereduceerd tot een opbod: 'wie biedt meer voor welke groep?' Bij een doordachte fiscale hervorming gaat het echter niet om een cadeaupolitiek, maar dient alles een juist evenwicht van efficiëntie en rechtvaardigheid als overkoepelend doel. U heeft bij de vorming van deze regering politiek als de confrontatie van het wenselijke met het haalbare kunnen ervaren. Zo hadden velen gerekend op een veel omvangrijkere tax shift. Hierbij kan gesteund worden op wetenschappelijke evidentie over een belastingsmix die minder nefast is voor voorspoedige economische ontwikkeling. Hopelijk neemt deze regering een voorbeeld aan huidige leiders die wendbaarheid centraal stellen. Denken dat een regeerakkoord vandaag nog opgesteld kan worden in de illusie van een voorspelbare wereld, ook voor de duur van een legislatuur, zou hoogmoedig zijn.
De voorbije jaren zijn er onzinnige zaken gebeurd die feitelijk rekenden op de financiële ongeletterdheid van de bevolking, gaande van het Zilverfonds tot een btw-verlaging op elektriciteit. In plaats van de mensen zand in de ogen te strooien, hebben we dus nood aan een nieuwe ethiek in de politiek. Uitleggen dat beleid van meet af aan een evaluatie vereist met mogelijke bijsturing als gevolg hoort daar ook bij. De regering kan bijvoorbeeld haar administratie als opdrachtgever enkel vragen naar de kortetermijneffecten van een hervorming, of ze kan de vraag breder formuleren naar zowel voor-en nadelen van de nieuwe beleidskoers. Ook dit kan leiden tot eerlijker beleid.
Te vaak is het doel van beleidsvoerders enkel om uitspraken te doen die een gunstige mediacoverage krijgen
Over eerlijkheid gesproken. Velen suggereren vandaag dat een 'rechtse coalitie' niet dezelfde verbetenheid zal opbrengen tegen fiscale fraude. Mijn oproep aan u is om het tegendeel te bewijzen. Hierbij is het inderdaad essentieel dat u als minister van Financiën aan één zeel trekt met de bevoegde staatssecretaris. Dit was in het verleden niet altijd het geval en leidde ertoe dat bijvoorbeeld efficiënte opsporing door koppeling van verschillende databanken spaken in de wielen werd gestoken. Mogen we hopen dat deze coalitie wel resultaten boekt om ook Europa meer te overtuigen van de strijd tegen sociale dumping en frauduleuze detachering?
Besturen is risico's beheren, vandaag meer dan ooit. Acteur Josse de Pauw drukte recent terecht zijn verontwaardiging uit over het feit dat de culturele sector moet besparen terwijl de indruk bestaat dat de financiële sector geprivilegieerd is. Het is aan u om te tonen dat dit niet zo is en dit vergt onder meer een visie op wat voor banken en welke concentratie we als gemeenschap accepteren. Het is dus zeker niet zo dat een minister van Financiën een dergelijke visie zomaar kan abdiceren aan het internationale niveau. Uiteraard zal een dergelijke internationale samenwerking ook een belangrijk deel van uw taak zijn. Het zal een Europese coalitie vergen om naar een Europese kapitaalmarkt te gaan waarbij bedrijven voor hun langetermijnfinanciering ook meer hun weg vinden naar investeerders. Een financiële infrastructuur met financieringsvormen die minder eenzijdig op klassieke leningen steunen zal inderdaad initiatieven op Europees niveau op het fiscale vlak en transparante regelgeving vergen.
Te vaak is het doel enkel om uitspraken te doen die een gunstige mediacoverage krijgen. Ook daar krijgt u de kans om met deze regering een nieuwe wind te doen blazen. De waarschuwing van de Nationale Bank herinnert ons eraan dat we verantwoordelijke beleidsvoerders hebben die ook stormweer kunnen trotseren in plaats van enkel buiten te komen bij goed nieuws. Ik wens u de moed om te doen wat nodig is en de overtuigingskracht om ook anderen voorbij de korte termijn te doen kijken.
