Verkiezingen 2014 - Energie: Hernieuwbare energie niet als niche maar als volwaardige marktpartij ondersteunen
Hernieuwbare energie dient op een marktconforme manier ondersteund te worden en niet als een nichesector zonder enige koppeling met het energiesysteem dat we globaal en niet gedeeltelijk wensen te vergroenen. Het risico op overproductie van elektriciteit wordt beperkt eens we opteren voor een flexibele ondersteuning.
Het aanbod van elektriciteit moet altijd de vraag volgen. Dit zal ook het geval zijn met hernieuwbare energie als basis van ons toekomstig energiesysteem. Zonder een opslagsysteem leveren weersafhankelijke technologieën (zon en wind) echter een zeer beperkte bijdrage tot het volgen van de piekvraag. Op termijn komen er wellicht diverse opslagsystemen voor elektriciteit maar deze zullen niet operationeel zijn in de eerstkomende jaren.
Het ondersteunen van hernieuwbare energie per geproduceerde MWh ongeacht de vraag naar energie leidt vandaag al af en toe tot suboptimale marktresultaten, zoals overproductie op momenten met een zeer lage vraag naar elektriciteit. Dit leidt periodiek tot negatieve prijzen als illustratie van de niet-flexibiliteit langs de aanbodzijde. Deze niet-flexibiliteit is de optelsom van niet-flexibele nucleaire capaciteit en de vaste productiesubsidies voor hernieuwbare energie ongeachte de marktwaarde van deze productie. De verdere expansie van hernieuwbare productie kan de frequentie en intensiteit van mogelijke overproductie verhogen. Vertekkende van de huidige capaciteit en de verwachte bijkomende investeringen in wind en PV, simuleren we in Figuur 2 het risico en omvang van de overproductie van elektriciteit voor 2023. De simulatie is gebeurd voor drie types van correlaties tussen productie en vraag – Av staat voor de meest waarschijnlijke correlatie tussen productie en vraag –, twee scenario’s voor de expansie van de hernieuwbare capaciteit (High Res en Low Res) en voor drie types van ondersteuning van hernieuwbare productie[1]. CFD staat voor Contract for Differences of een vergoeding per MWh die afhangt van de marktprijs waaraan de elektriciteit verkocht wordt. De twee andere mechanismes veronderstellen een relatief efficiënte marktparticipatie (MP) van de hernieuwbare technologieën. Bij MP IR worden de intermetterende technologieën (wind en PV) in functie van de marktvraag ondersteund wat neerkomt op curtailment of geen productie bij zeer lage vraag om overproductie te vermijden. Het beperken van de productie in geval van lage marktvraag is onvermijdelijk indien de intermitterende capaciteit toeneemt.
Figuur 2 –– Omvang en frequentie van overproductie (elektriciteit) in 2023
In geval van MP worden ook de biomassacentrales in functie van de markt benut, dus niet als baseload centrales maar flexibel in functie van de marktomstandigheden en met een veel lagere load factor[2] op jaarbasis.
Uit Figuur 2 blijkt dat het niet-marktconform ondersteunen van hernieuwbare energie in een High Res scenario (High Res CFD) leidt tot frequente overproductie en af en toe een extreme overproductie van meer dan 6 000 MW. Dit moet echter absoluut vermeden worden zodat het bijsturen van rigide ondersteuningsmechanismen geen optie maar een noodzaak is. Een meer marktconforme ondersteuning van alle hernieuwbare technologieën – inclusief biomassa – leidt tot minder frequente overproductie met minder extreme waarden (tot 3 000 MW).
Deze analyse toont aan dat hoe verschillende beleidsdoelstellingen kunnen leiden tot de paradoxale situatie van problematische overproductie in een context met een negatieve reservemarge en aanzienlijke security risico’s. Zowel overproductie als een ontoereikende productie hebben een grote kost. Een bijsturing van het beleid met productiesubsidies om aanboddoelstellingen te realiseren, is dan ook noodzakelijk. Hernieuwbare energie dient op een marktconforme manier ondersteund te worden en niet als een nichesector zonder enige koppeling met het energiesysteem dat we finaal wensen te vergroenen. Een groot risico op overproductie van elektriciteit verdwijnt eens we opteren voor een flexibele ondersteuning. Dit betekent echter niet dat de ondersteuning van hernieuwbare technologieën goedkoper gaat worden.
[1] Zie basisdocument voor alle details.
[2] De load factor meet de benutting van de capaciteit door de gerealiseerde productie uit te drukken als percentage van de theoretisch te realiseren productie (bij 24u/24u productie aan maximaal vermogen).