Verkiezingen 2014 - Financiering KMO's: Herwaardeer de rol van de beurs
Voor het stimuleren van de Belgische beursactiviteit kunnen een aantal voorstellen geformuleerd worden. Fiscale suggesties slaan op het bewaren van het huidige bevrijdende belastingregime, het afschaffen van de transactietaks voor KMO’s met een marktwaardering onder 1 miljard euro en het niet-belasten van dividenden betaald in aandelen. De regering Di Rupo is er niet uitgeraakt om de belastingvrijstelling die bestaat voor de eerste 1880 euro aan rente op een spaarboekje uit te breiden naar andere langetermijn beleggingen. Economisch lijkt het ons inderdaad belangrijk dat in de huidige context het spaarboekje niet bevoordeeld wordt tegenover andere beleggingen die een directe rol kunnen spelen in het financieren van onze bedrijven.
Misschien wat extra woorden over de exitfase. Dit kan de vorm aannemen van een overname door een groot bedrijf, een management buyout, of via een beursnotering of “Initital Public Offering” (IPO) bijvoorbeeld waarbij het publiek wordt aangesproken. Vooral een beursnotering genereert ook een grote maatschappelijk uitstraling wat een aspiratieniveau voor nieuwe ondernemingen kan aangeven. Waar zeker in de huidige context meer interesse voor is, zijn allerlei samenwerkingen waarbij een eerder gevestigd bedrijf de hand reikt naar nieuwe start-ups. Zeker multinationals opteren meer voor de optie om naast hun interne gecentraliseerde O&O-processen alternatieven te ontwikkelen zoals joint-ventures. We spreken ook van de nood aan samenwerkingen met de kennisinstellingen.
Het is al duidelijk geworden dat niet-beursgenoteerde deelnemingen een belangrijke rol spelen in het Belgische landschap. Meer en meer buitenlandse private-equity spelers tonen de jongste jaren interesse voor onze bedrijven. Nogal eens wordt het beschouwd als een verlies als een bedrijf in buitenlandse handen komt, maar evengoed kan dit een groot potentieel waarmaken. Zeker op het vlak van hoge technologie-activiteiten is de geglobaliseerde werkelijkheid meer dan ooit een feit.
Het is niet zelden zo dat het geld vrijgemaakt door een exit opnieuw het startkapitaal vormt voor een nieuwe onderneming. Althans indien er inspanningen gedaan worden voor het verbeteren van het ondernemingsklimaat kan deze kans alleen maar vergroot worden.
De exit van de risicokapitaalverschaffer kan via een overname of IPO verlopen. Dit laatste is het meeste winstgevende wat een belangrijke reden is waarom VC veel meer verspreid is in de VS dan in Europa. De beurs voor nieuwe hightechbedrijven is immers meer ontwikkeld in de Verenigde Staten. Gemiddeld bracht VC inderdaad veel meer op in de VS (Hege, 2006).
Essentieel voor ondernemers is hun vrijheid in het maken van beslissingen. Een exit via IPO geeft de ondernemer een optie om risicokapitaal terug te winnen en toch controle te behouden op voorwaarde dat het bedrijf succes kent. Dit contrasteert met de overname door een gevestigd bedrijf zelfs als in dit laatste geval de ondernemer nog het dagelijks management mag controleren. Zie hier de vitale rol die een gezonde beurs kan spelen voor het ondernemerschap en aantrekkelijk klimaat voor innovatieve bedrijven.
Het is vooral van belang dat de ondernemer meer keuzeopties heeft. Sommige bedrijven kunnen heel goed varen bij de overname door een matuur bedrijf. Belangrijk is dat dergelijke ondernemer na een exit voldoende gemotiveerd is om te starten met een nieuw verhaal zodat een cultuur van “serial entrepreneurship” ontstaat.
Een beursnotering geeft in de eerste plaats zichtbaarheid (en geloofwaardigheid) en faciliteert de financiering van bedrijven. De beurs speelt ook een cruciale rol in het verschaffen van liquiditeit en marktwaardering aan bestaande aandeelhouders of het nu gaat families, private equity, durfkapitalisten of banken. De emittent wordt verplicht om de regels van corporate governance na te leven en meer professioneel te worden. De beurs kan niet alleen een cruciale verschaffer zijn van middelen maar ook andere beloningsmechanismen voor medewerkers mogelijk maken.
Uiteraard hangt de beursactiviteit in grote mate samen met de economische context. Anderzijds spelen een aantal structurele fenomenen die maken dat er redenen van bezorgdheid zijn omtrent de Brusselse beurs. Zo piekte het aantal beursintroducties in 2007 net zoals de inzinking erna. Op dit moment blijft het aantal nieuwe beursintroducties wel nog steeds achter. Voor een stuk heeft het aantal noteringen op de Vrije Markt en Alternext dit opgevangen zoals de grafiek hieronder toont.
Nog meer dan in andere landen speelt in België een zekere concentratie van de beursactiviteit voor een aantal grote namen. Dit is nog meer zo voor de notering van bedrijfsobligaties zoals volgende
grafiek bewijst:
In het huidige klimaat zijn vooral kleine investeerders nog erg terughoudend om in aandelen te stappen. Hier spelen zaken zoals de kater die werd overgehouden aan de financiële crisis en het onzekere economische klimaat. Ook de MiFid-regulering waarbij beleggers geclassificeerd worden op basis van hun risicoprofiel zal een impact hebben. Banken hebben ook vaak de voorkeur om hun eigen producten te verkopen.
Specifiek voor de beurs van Brussel speelt de bezorgdheid omtrent voldoende liquiditeit van de aandelen. Hiertoe zijn voldoende aandelen nodig die niet gecontroleerd worden en dus is er een noodzaak om de zogenaamde freefloat te bewaken. Meer handel in aandelen vereist meer handelaars maar ook meer investeerders. Daartoe is ook er een zorg omtrent een voldoende aantal analisten die de Belgische aandelen nog opvolgen. Er spelen ook een aantal (potentieel) nieuwe fenomenen waarbij rekening moet gehouden worden. Zo zijn er vragen over het (mogelijk) verschuiven van beslissingscentra van de grote banken.
Het is niet alleen voor de Brusselse beurs maar ook voor de Belgische economie belangrijk dat er voldoende beursintroducties gebeuren en dat onze bedrijven alternatieven hebben buiten een overname door buitenlandse investeerders die vaak alleen korte termijn-objectieven koesteren. Publicist Paul Huybrechts lanceert bijvoorbeeld de interessante piste dat bedrijven die zich via een beroep via de beurs met risicokapitaal willen financieren, gedurende 10 jaar (voorwaardelijk verlengbaar) extra-stemrechten kunnen toekennen aan de stichtende aandeelhouders. Dit meervoudig stemrecht moet meer bedrijven ertoe aanzetten om bijkomend risicokapitaal aan te
trekken en op die manier in aanmerking te komen voor grotere bankkredieten, zonder de controle over hun bedrijf te verliezen.
Lees het volledige rapport hier