Verkiezingen 2014 - Financiering KMO's: Relatiebankieren op maat voor het kleine, innovatieve ondernemerschap
Belang relatiebankieren
We weten dat met name kleinere ondernemingen kwetsbaarder zijn voor kredietrantsoenering dan grotere ondernemingen. Er zijn zaken die banken kunnen doen om dit te veranderen. Met name is het belangrijk relatiebankieren te ondersteunen en te zorgen dat er voldoende bij de banken geïnvesteerd wordt in het onderhouden van persoonlijke contacten met de KMO’s. Onderzoek in meerdere Europese landen toont aan dat onvoldoende kennis en vertrouwdheid met de kleinere bedrijfsklanten aanleiding geeft tot onaangepaste kredietverlening. Kortetermijn-financiering van KMO’s kan evengoed een probleem zijn als banken er tegenop zien om vaste kosten op te lopen voor beperkte bedragen met een korte looptijd. Uiteraard kunnen de informatieproblemen ook veroorzaakt worden door een houding van bedrijfsleiders om terughoudend te zijn bij de informatieverstrekking en de wens tot controle en een kleine schaal te behouden.
Voorstellen: Voorzie in ruimte voor persoonlijke kredietbeoordeling
Meer en meer vallen banken terug op methodes van kredietscores en modellen waar dergelijke projecten niet in passen. Vroeger hadden ervaren kredietbeoordelaars nog de bewegingsruimte om hun inzichten en oordeelkunde te hanteren om dergelijke waardevolle ondernemingen toch een kans te geven. Onderzoek toont met name het belang aan van zogenaamde “softe” informatie in het kredietproces. Dit betreft met name informatie die niet zomaar te vatten valt in cijfers en ook bedrijfsspecifiek van aard is. Intern in de banksector is de discussie hoe deze tendens om te draaien zeker aan de orde. Gegeven de maatschappelijke rol van het bankwezen is een dialoog met stakeholders allerhande hierover zeker nodig. Dit impliceert echter ook een kredietbeoordelingsproces waarbij het gebruik van softe informatie opgewaardeerd wordt. Dit kan ook getoetst worden aan de autonome beslissingsmacht van de lokale bankier versus de centraliseringstendens.
Het is overigens verkeerd te suggereren alsof kredietbeoordeling meer op basis van softe informatie in de context van relatiebankieren per se risicovoller zou zijn. Wat in het voordeel van relatiebankieren speelt, is enerzijds de betere monitoring door de bank gegeven de nabijheid en anderzijds het feit dat voor de onderneming zelf de bank ook minder vervangbaar is.
Voor ons moet het niet deterministisch geïnterpreteerd worden dat relatiebankieren samenhangt met de omvang van de bank. Er is nochtans wel genoeg onderzoek dat suggereert dat grote banken hier minder aan toekomen. In de Verenigde Staten spelen met name de “community banks” hierbij een essentiële rol. Het is echter wel essentieel dat de Belgische banken tonen dat ze in staat zijn om ongeacht hun schaal voldoende oog te hebben voor de diversiteit van de ondernemingsklanten. Dit impliceert vandaag een echte uitdaging voor de segmenten hierbij voor het licht gebracht.
Verantwoorde “securitisatie” vereist alleszins transparantie over kredietrisico en voldoende lange datahistoriek. Initiatieven zoals de win-winlening, KMO-fondsen en factoringdiensten dienen bekend gemaakt en verder ontwikkeld. KMO’s ondersteunen om projecten “bankable” te maken, ondermeer inzake het voorbereiden kredietdossier is essentieel. Met name voor starten ondernemingen en jongere ondernemingen zijn onderpandvereisten niet zelden problematisch. Toestaan dat de prijsvorming van krediet voldoende differentieert naar kostenstructuur en risico-opbrengstverhouding.
Vroeger kende banken een belangrijkere “depistage-dienst” dan vandaag. Hier worden bedrijven die problemen ondervinden met hun kredieten van dichterbij opgevolgd en ondersteund. Het is zeker aanbevelenswaardig deze rol opnieuw op te waarderen. Mensen die ondernemerschap tonen kunnen ook moeilijke periodes kennen. In dergelijke fase kunnen ze veel baat hebben bij de ondersteuning door professionele interimmanagers (of crisismanagers). Ook dit is een domein waar ons land nog een belangrijke lacune kent.
Lees het volledige rapport hier