Verkiezingen 2014 - Ouderenzorg: Actief ouder worden in een inclusieve samenleving
Een tweede mentale switch: vergrijzing is in de eerste plaats een verhaal van samen-leven.
We moeten af van de binaire benadering die senioren ofwel thuis ofwel in het rusthuis ziet. We moeten mikken op een inclusieve samenleving, waar ouderen gemakkelijk kunnen leven en blijven participeren terwijl ze geleidelijk evolueren richting zorgafhankelijkheid. Die inclusieve samenleving zal lokaal zijn, waar de mensen hun wortels hebben. Een grondige doorlichting van lokale noden en mogelijkheden is het noodzakelijke vertrekpunt van een nieuw regionaal zorgbeleid dat een samenleving voor alle leeftijden als primaire doelstelling heeft. Steden en gemeenten zullen zich fundamenteel moeten beraden over wat ze zelf organiseren aan zorg en wat ze alleen of samen met andere partners willen faciliteren.
In eerste instantie zullen de lokale/regionale aanbodstekorten en de werkelijke zorgbehoefte in kaart moeten worden gebracht op basis van flexibele zorgprognoses in plaats van de huidige dubieuze programmatienormen. Door het opstellen van een centrale registratie kan dan de zorgbehoefte op regionaal niveau worden opgevolgd en worden bijgestuurd. Een belangrijke rol voor de lokale overheden wordt de indicatiestelling. Hierbij wordt de mate van zorg bepaald waarop iemand recht heeft op basis van fysieke, psychische en sociale parameters. Dit dient te gebeuren aan de hand van een intersectoraal gevalideerd inschalingsinstrument. Deze inschaling moet flexibel zijn en voldoende frequent gebeuren zodat ze kan aangepast worden aan de evolutie van de oudere en zijn omgeving.
Het lokaal beleid moet verder inzetten op het creëren van woonzorgnetwerken. Hierdoor kan een betere coördinatie van zorg en een transparanter aanbod ontstaan. Thuiszorg moet meer en meer een goed gecoördineerd teamgebeuren worden. We denken aan het inzetten van lokale multidisciplinaire teams, met zowel competenties in zorg en welzijn, per +/-10.000 inwoners. Daarnaast moeten we inzetten op alternatieve woonvormen waar wonen en zorgen hand in hand gaan. Zo kan een label ‘levenslang wonen’ worden uitgevaardigd, wat oplijst aan welke basiscriteria een aangepaste woning dient te voldoen. De renovatiemarkt kan geprikkeld worden door bijvoorbeeld het voorzien van aanpassingspremies, lagere BTW-tarieven voor aanpassing naar labelwoningen, het opnemen van criteria in stedenbouwkundige voorschriften, etc.
Ook dienen we de discussie over het lokaal ouderenbeleid verder open te trekken tot de omgeving en maatschappij waarbinnen de oudere een plaats heeft. Daarbij moet een maatschappelijke verankering van zorg via het uitbouwen van een community based zorgende buurt en een symbiose tussen formele en informele zorg worden nagestreefd. Itinera pleit er voor om voor alle lokale besturen een doorlichting uit te voeren die de leeftijdsvriendelijkheid in kaart brengt. Hiervoor kunnen we leren uit de initiatieven rond ‘age friendly cities’ van de WHO. Een leeftijdsvriendelijke gemeente stimuleert actief ouder worden door het verbeteren van de levenskwaliteit van de oudere via het optimaliseren van de fysieke, materiële, natuurlijke en sociale omgeving.
Lees het volledige rapport