Verkiezingen 2014 - Ouderenzorg: Naar een betaalbare ouderenzorg via slimme solidariteit en concurrentie
Meerdere knipperlichten wijzen erop dat het huidige financieringssysteem van zorg haar limieten heeft bereikt. Het bestaande financieringsmodel wordt gekenmerkt door een mix van een hoog aandeel sociale bijdragen en belastingen, een hoog aandeel eigen bijdragen/remgeld, en een laag aandeel aanvullende verzekering en sparen. Met de zesde staatshervorming staan de regio’s voor een fundamentele vraag: gaan ze een financieringsmodel ontwikkelen voor ouderenzorg en zo ja, in welke vorm? Gaan we nog een regionale sociale zekerheid toevoegen aan de federale die al uit haar voegen barst, of zijn alternatieven mogelijk en beter? Itinera wil vooruit denken en vanuit een positieve houding zoeken naar alternatieven waar de goede eigenschappen van het huidige systeem aangevuld worden met mogelijke oplossingen. Dit zal niet eenvoudig zijn gezien de sterk geïdeologiseerde standpunten en de grote belangen in de bestaande verkaveling van het zorgaanbod. Er zullen fundamentele keuzes moeten worden gemaakt die een breed gedragen publiek debat vragen met alle betrokken partners binnen de lokale context van ons land. Dit mag niet langer uitgesteld worden.
De economische groeibiotoop niet gaan versmachten, maar net meer zuurstof geven
Elke discussie over een financieringsmodel voor zorg heeft de neiging om van het middel het doel te maken. Het gaat dan meteen niet meer over wat men wil bereiken maar over hoe men wil financieren. Het ontstaan van de bescheiden Vlaamse Zorgverzekering is daarvan een mooi voorbeeld. Voor Itinera komen de doeleinden eerst:
- Het realiseren van continuüm aan diensten en producten dat mee evolueert met het verouderingsproces en dus verschillende zorgfases kan dienen.
- Het maximaal toelaten van keuze en autonomie bij de senior.
- Het garanderen van open en eerlijke concurrentie tussen diverse zorgaanbieders en verzekeraars.
- Het kunnen omarmen van dure innovaties die geleidelijk goedkoper en beschikbaar worden voor iedereen.
Wie deze doeleinden voor ogen heeft, beseft dat de goede ontwikkeling van ouderenzorg niet gebaat is met een globaal en uniform financieringsmodel dat iedereen in één gestandaardiseerd pakket opsluit. Er is behoefte aan variatie en concurrentie. Als we vervallen in een regionaal sociale zekerheidsmodel, dreigen we te verstarren en de ontwikkeling van een dynamische zorgeconomie in de kiem te smoren. Itinera pleit voor een systeem van slimme solidariteit waarbij het beleid niet meer moet doen voor iedereen, maar dat iedereen in staat moet stellen meer voor zichzelf te doen. De betaalbaarheid moet in de eerste plaats gegarandeerd worden voor kwetsbare doelgroepen door de publieke middelen selectief in te zetten en zo een optimale bescherming op basis van solidariteit te voorzien. Dit vergt een bepaling van wat minimale zorggaranties zijn om een basispakket op te kunnen stellen. Een verplichte collectieve verzekering is denkbaar als formule, maar wordt dan best ontworpen op een wijze die de verschillende verzekeringsaanbieders toelaat met elkaar in concurrentie te treden, zowel in de financiering, als in het gefinancierde zorgaanbod zelf. In een open en gelijk speelveld zijn alle zorgverzekeraars vrij een eigen pakket samen te stellen. Via dit pakket van basis- en aanvullende zorgen moeten ze kunnen bewijzen dat ze, in onderlinge concurrentie, de beste keuze zijn wat betreft kwaliteitsvolle en betaalbare risicodekking. De toekomstige financiers dienen zelf financieel geresponsabiliseerd te worden voor zowel kwaliteit als betaalbaarheid. Verzekeringsproducten zullen in eerste instantie de onvoorspelbare zorgkosten moeten dekken. Private investeringen zullen daarom moeten worden aangemoedigd. Burgers kunnen fiscaal geprikkeld worden om meer voorafbetalingen in te bouwen. Aanvullende verzekeringen en sparen krijgen zo een groter aandeel krijgen in de totale pakket. Dit wordt gecombineerd met een gerichte regulering via risicoverevening om de potentiële risico’s (averechtse selectie en risicoselectie) te voorkomen.
Bekijk het volledige rapport