Verkiezingen 2014 - Werk: Mobilisatie voor participatie, ook op de arbeidsmarkt
De achterstelling van niet-Europese immigranten en hun nakomelingen op de arbeidsmarkt is nergens in Europa groter dan in België. Deze tikkende maatschappelijke tijdbom kan alleen ontmanteld worden door een totaalaanpak die alle dimensies van immigratie en participatie, over alle beleidsniveaus, mobiliseert.
Daarbij hoort ook de vereniging van alle werk-verbonden bevoegdheden in één onthaalloket: inburgering, huisvesting, VDAB, OCMW, RVA, mutualiteit, kredietverlening, enz. Elke immigrant moet snel en persoonlijk opgevangen en begeleid worden richting werk én daarvoor ook verantwoordelijk worden gemaakt: dat is het sociaal contract dat België als ontvangstland moet aangaan.
Het sociaal overleg kan zichzelf en de samenleving een grote dienst bewijzen door een participatiepact te ambiëren dat op verschillende dimensies de participatie van immigranten in werk wil verbeteren en daarin sectoren, vakbonden en werkgevers wil engageren. Stage-formules, diversiteitsaudits, samenwerkingen met migrantengemeenschappen: het zijn initiatieven die in andere landen resultaten hebben geboekt.
Bij dit alles moeten ook duidelijke doelstellingen worden gedefinieerd. Het huidige beleid is niet alleen te versnipperd of te onsamenhangend, het is ook te vrijblijvend.
Figuur 11: Nergens in Europa is de arbeidsparticipatie van niet-Europese immigranten en hun nakomelingen problematischer dan in België
Figuur 12: De relatie tussen werkloosheidsgraad en scholingsniveau is overal in België duidelijk. Immigranten die slecht scoren op de schoolbanken, scoren slecht op de arbeidsmarkt
Figuur 13: Verenig alle diensten en bevoegdheden in één loket, om elke immigrant gepersonaliseerd te ondersteunen richting werk
Er zijn tal van redenen waarom migranten zich minder aanbieden op de arbeidsmarkt, minder werkzaam en meer werkloos zijn. Grosso modo kunnen ze – althans vanuit een perspectief van arbeidsmarkt – ingedeeld worden in vier categorieën: onderwijsniveau en taalachterstand, socio-culturele factoren die het werkaanbod door de immigrant en zijn/haar functionering zelf beïnvloeden, institutionele factoren inzake de aard van het arbeidsaanbod en de kenmerken van de regulering en organisatie van werk, alsook de microdimensie van de vraagzijde op de arbeidsmarkt, zijnde het rekruteringsbeleid. Gelet op de enormiteit en op de hardnekkigheid van het probleem, is er maar één goede beleidsstrategie: een omvattende die alle aspecten integreert. Wie niet daarvoor kiest, riskeert vooral symptomen te bestrijden en grondoorzaken te negeren.
Een evident uitgangspunt voor een omvattende strategie is dat zij moet gericht zijn op het vermijden van arbeidsmarktproblemen. Problemen vermijden, is nu eenmaal beter dan ze te moeten oplossen. De marginalisering van sommige migrantengroepen op de arbeidsmarkt begint al ver vóór de arbeidsmarkt. Gebrek aan algemeen selectief immigratiebeleid, manke maatschappelijke integratie in de centrumsteden, huwelijkspatronen die integratie bemoeilijken door het de vereniging met partners en hun families zonder enige band met België, onderpresteren en achterstelling in het onderwijs, ...: veel arbeidsmarktproblemen ontstaan buiten de arbeidsmarkt en moeten daar frontaal worden aangepakt.
Gelet op de structureel-dramatische situatie, zouden alle beleidsniveaus in België de handen in elkaar moeten slaan opdat elke immigrant meteen en algemeen zou worden opgevangen om hem of haar te faciliteren richting werk. Wat m.i. nodig is, is de vereniging van alle relevante bevoegdheden in één onthaalloket: inburgering, huisvesting, VDAB, OCMW, RVA, mutualiteit, kredietverlening, enz. Versnippering van bevoegdheden en taken is een institutionele realiteit van ons complex land, maar de uitoefening daarvan moet samengebald kunnen worden als we hardnekkige marginalisering van sommige immigrantengroepen echt willen keren. We moeten verschillende de beleidsniveaus combineren en engageren in een gezamenlijke strategie.
Elke migrant, in elke lokaliteit, is verschillend. Ga daarom voor een persoonlijk ‘one stop’ principe: één enkel loket voor elke migrant, waar alle diensten voor integratie en participatie samen komen. We kunnen dit beschouwen als klassieke “activering”, maar dan op totaalbasis met een 360° aanpak.
Naast een veralgemeende persoonlijke aanpak en activering, moet zeker werk gemaakt worden van initiatieven die de drempel voor werken kunnen verlagen aan beide kanten: zowel voor de werkzoekende als voor de werkgever. Er is een heel sterke business-case voor meer diversiteit. Daar ligt de constructieve hefboom om de arbeidsmarktmarginalisering te lijf te gaan. Precies door daarvoor te gaan, zal ook veel duidelijker worden welke obstakels aan de zijde van de immigrantenpopulatie de effectieve inzetbaarheid belemmeren.
In dit alles heeft sociaal overleg, zowel sectoraal als binnen bedrijven, ook een rol te spelen. Het sociaal overleg kan zichzelf en de samenleving een grote dienst bewijzen door een participatiepact te ambiëren dat op verschillende dimensies, met duidelijke doelstellingen, de participatie van immigranten in werk wil verbeteren en daarin sectoren, vakbonden en werkgevers wil engageren.
Lees het volledige rapport hier