De NAVO van de toekomst

In Washington wordt 75 jaar NAVO gevierd. Er valt weinig te vieren en veel te werken. De alliantie die geboren werd in de eerste koude oorlog maakt zich op voor de tweede koude oorlog. Deze keer zijn zowel Rusland als China strategische bedreigingen voor de trans-Atlantische groep van westerse landen. Voor Europa telt vooral Rusland, voor de VS vooral China. Kan de NAVO die spreidstand aan?

Op korte termijn telt vooral Oekraïne. De Russische invasie heeft de NAVO fundamenteel veranderd. De hele Oost- en Noord-Europese flank van de alliantie is een breuklijn geworden, over heel het spectrum van veiligheid en defensie. Finland en Zweden zijn toegetreden. Extra troepen zijn gestationeerd in grenslanden. Een nieuwe strategie moet mogelijke invasies van NAVO-lidstaten in de toekomst instant kunnen afwentelen in plaats van terugdrijven na de inval. 

Door het Poetinregime beleeft de NAVO een nieuwe jeugd, helaas. Historisch. Maar dat verbleekt in belang bij die ene kernvraag: moeten de landen verenigd in de NAVO de invasie van Oekraïne als een aanval op henzelf bestrijden? Formeel is Oekraïne geen lid van de NAVO, maar geen enkele expert betwist dat in Oekraïne de strategische veiligheid en zekerheid van Europa worden beslecht. Rusland valt in Oekraïne de wereldorde aan waarvoor de NAVO is opgericht en waarvoor Oekraïne thans vecht. Als Rusland het haalt, stroomt de revanchistische Russische agressie zo Europa binnen. 

Oekraïne, Moldavië en Georgië horen thuis in de Unie

De lidstaten van de Europese Unie hebben begrepen dat landen als Oekraïne, Moldavië en Georgië – allemaal territoriaal geschonden door Rusland – thuishoren in een Unie die eerst en vooral een unie voor geostrategische veiligheid is geworden. Daarom opent de Unie de deur voor hun potentieel lidmaatschap. Maar in de NAVO doen we dat niet, ondanks de smeekbedes uit Kiev. Vanaf de eerste dag verkondigen we dat de NAVO niet in oorlog is met Rusland. We geven aan Oekraïne genoeg steun opdat het niet zou verliezen, maar niet genoeg om te kunnen winnen. 

Onze collectieve schroom kost vele onschuldige burgers het leven, hypothekeert onze kansen op een uiteindelijke overwinning voor duurzame vrede en laat het Poetinregime toe om steeds weer chantage te voeren met de dreiging van nucleaire escalatie. Het zou mooi zijn, mocht de NAVO-top in Washington daarin verandering brengen, maar die kans lijkt onbestaande. De creatie van een gemeenschappelijk NAVO-fonds voor de coördinatie van steun aan Oekraïne lijkt het hoogst haalbare. Dat is een stapje richting heuse NAVO-betrokkenheid, maar het is vooral een collectieve levensverzekering tegen de risico’s van een nieuwe Amerikaanse president.

Een sterke NAVO in de toekomst is een alliantie die in Europa veel meer op een Europese pijler van defensie en veiligheid zal moeten steunen.

Donald Trump verkondigt luid en duidelijk dat hij Oekraïne niet zal blijven steunen en de oorlog zal stoppen. Dat zou neerkomen op een feitelijke overwinning voor de Russische agressor, een uitkomst die Trump niet deert als ze de Amerikaanse slagkracht in Azië en tegen China kan versterken. Dat brengt ons bij die NAVO-spreidstand. Als de jarige NAVO wil blijven floreren, zal de trans-Atlantische alliantie een feitelijk pendant in Zuidoost Azië moeten krijgen. Daar wil de VS het gevaar van Chinese agressie indijken in samenwerking met onder andere Japan, Zuid-Korea, Australië, de Filipijnen, Vietnam en Thailand. 

Een sterke NAVO in de toekomst is een alliantie die in Europa veel meer op een Europese pijler van defensie en veiligheid zal moeten steunen. Vergeet dus de doelstelling van defensie-uitgaven à rato van 2 procent van het bruto binnenlands product. Dat is een vredesnorm van de NAVO van het verleden. In de NAVO van de toekomst zal ook ons land flink meer moeten bijdragen, ook via de Europese Unie. Dat is broodnodig en zal renderen, in vrede, stabiliteit en in kansen voor nieuwe defensie-industrie.

Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.