Leve de eurosceptici
De toren van Babel die het Europese Parlement heet, is het strijdtoneel van 751 nationale politici van vooral tweede rang, pendelend tussen Brussel en Straatsburg, vechtend om politieke relevantie, kampend voor elk morzeltje macht. Het parlement is van grote betekenis in de machinerie van de Unie, maar politiek domineren de lidstaten en hun leiders het toneel. Dat zou wel eens kunnen veranderen. De aankomende Europese verkiezingen kunnen de eerste echte pan-Europese verkiezingen worden.
We zijn nog niet toe aan Europa-brede partijen met Europese lijsten en Europese lijsttrekkers, maar we naderen. Tegenover de traditionele as Berlijn-Parijs, het symbool van het Europa van de machtige lidstaten, komt de as Rome-Budapest-Warschau, het symbool van het Europa van de onmachtige burgers. De protesterende burgers die populistische en euro-kritische leiders hebben verkozen. Leiders met ranzige kantjes, die nu voor de Europese verkiezingen een alternatieve Europese alliantie willen smeden.
De anti-EU populisten zijn een gouden kans voor EU. We moeten bijna hopen dat hun alliantie spectaculair slaagt. Voor het eerst in de geschiedenis zou de Europese Unie moeten leren functioneren met een echt parlement, met een echte oppositie, met echte debatten, met meerderheden die echt moeten verdiend worden. De gigantische kloof tussen de Europese bureaucratie in Brussel en de Europese burgers zou in dat parlement zijn expressie en overbrugging kunnen vinden.
Zweepslag
Verenigde eurosceptici dwingen alle andere partijen om de meerwaarde van de Europese Unie te demonstreren. Veel te lang is Europa geleid door zachte heelmeesters die vooral stinkende wonden hebben gemaakt. De zweepslag van het anti-Europese kamp kan de klassieke politieke partijen tot doortastende actie aanzetten. Als die partijen de handschoen opnemen, kunnen de Europese verkiezingen gaan over de kernwaarden en de kerntaken van de Europese Unie, eindelijk.
De geschiedenis ligt voor het grijpen. Immigratie en de vluchtelingencrisis hebben, voor het eerst, de geografie van de Europese Unie op de politieke kaart gezet. Zonder grenzen en zonder grenszekerheid kan de Unie geen leefbaar politiek project blijven. De trend naar steeds meer uitdijing, steeds meer lidstaten en steeds meer kandidaat-lidstaten is gestopt. De veiligheid en handhaving van de Europese buitengrenzen is een must. De rol van binnengrenzen in het beheer van georganiseerde immigratie ligt op tafel.
Geografie betekent ook de geopolitieke plaats van de Unie. De uitbreiding van de Unie met Turkije, een tantaluskwelling die al meer dan vijftig jaar aansleept, kan naar het rijk der fabelen worden verwezen. In de plaats daarvan kan de Unie een robuuste positie innemen tegenover het imbroglio in het Midden-Oosten. Hetzelfde is nodig ten aanzien van Rusland, de Verenigde Staten en China. Met dank aan die andere populist in het Witte Huis moet Europa zichzelf herdefiniëren als een speler in de wereldorde. Is er daarvoor een ander vehikel dan de Europese Unie denkbaar?
Bestaansreden
Het isolationisme van de Verenigde Staten en het protectionisme van China zetten de bestaansreden van de Europese Unie en haar interne markt op de helling. Zal de Unie een bastion voor vrijhandel blijven, of zal het haar eigen versie van economisch nationalisme ontwikkelen? Zal de relatie met het Verenigd Koninkrijk post-Brexit het eerste of het tweede spoor volgen? Alleen een middenkoers tussen naïeve marktopenheid en politiek staatskapitalisme kan de nationale economische belangen van de Europese lidstaten blijven verenigen in een groter Europees geheel.
Het is zeer gemakkelijk om anti-EU populisme weg te honen als een reactionaire echo van de donkerste Europese tijden. Het echte antwoord ligt in visie, focus en daden. Een Unie die de problemen van het verleden oplost en een betere toekomst inspireert, is een Unie die haar burgers zal overtuigen. We hebben de eurosceptici nodig gehad om dat in te zien. We hebben nu de kans om dat te bewijzen.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
We zijn nog niet toe aan Europa-brede partijen met Europese lijsten en Europese lijsttrekkers, maar we naderen. Tegenover de traditionele as Berlijn-Parijs, het symbool van het Europa van de machtige lidstaten, komt de as Rome-Budapest-Warschau, het symbool van het Europa van de onmachtige burgers. De protesterende burgers die populistische en euro-kritische leiders hebben verkozen. Leiders met ranzige kantjes, die nu voor de Europese verkiezingen een alternatieve Europese alliantie willen smeden.
De anti-EU populisten zijn een gouden kans voor EU. We moeten bijna hopen dat hun alliantie spectaculair slaagt. Voor het eerst in de geschiedenis zou de Europese Unie moeten leren functioneren met een echt parlement, met een echte oppositie, met echte debatten, met meerderheden die echt moeten verdiend worden. De gigantische kloof tussen de Europese bureaucratie in Brussel en de Europese burgers zou in dat parlement zijn expressie en overbrugging kunnen vinden.
Zweepslag
Verenigde eurosceptici dwingen alle andere partijen om de meerwaarde van de Europese Unie te demonstreren. Veel te lang is Europa geleid door zachte heelmeesters die vooral stinkende wonden hebben gemaakt. De zweepslag van het anti-Europese kamp kan de klassieke politieke partijen tot doortastende actie aanzetten. Als die partijen de handschoen opnemen, kunnen de Europese verkiezingen gaan over de kernwaarden en de kerntaken van de Europese Unie, eindelijk.
De geschiedenis ligt voor het grijpen. Immigratie en de vluchtelingencrisis hebben, voor het eerst, de geografie van de Europese Unie op de politieke kaart gezet. Zonder grenzen en zonder grenszekerheid kan de Unie geen leefbaar politiek project blijven. De trend naar steeds meer uitdijing, steeds meer lidstaten en steeds meer kandidaat-lidstaten is gestopt. De veiligheid en handhaving van de Europese buitengrenzen is een must. De rol van binnengrenzen in het beheer van georganiseerde immigratie ligt op tafel.
Geografie betekent ook de geopolitieke plaats van de Unie. De uitbreiding van de Unie met Turkije, een tantaluskwelling die al meer dan vijftig jaar aansleept, kan naar het rijk der fabelen worden verwezen. In de plaats daarvan kan de Unie een robuuste positie innemen tegenover het imbroglio in het Midden-Oosten. Hetzelfde is nodig ten aanzien van Rusland, de Verenigde Staten en China. Met dank aan die andere populist in het Witte Huis moet Europa zichzelf herdefiniëren als een speler in de wereldorde. Is er daarvoor een ander vehikel dan de Europese Unie denkbaar?
Bestaansreden
Het isolationisme van de Verenigde Staten en het protectionisme van China zetten de bestaansreden van de Europese Unie en haar interne markt op de helling. Zal de Unie een bastion voor vrijhandel blijven, of zal het haar eigen versie van economisch nationalisme ontwikkelen? Zal de relatie met het Verenigd Koninkrijk post-Brexit het eerste of het tweede spoor volgen? Alleen een middenkoers tussen naïeve marktopenheid en politiek staatskapitalisme kan de nationale economische belangen van de Europese lidstaten blijven verenigen in een groter Europees geheel.
Het is zeer gemakkelijk om anti-EU populisme weg te honen als een reactionaire echo van de donkerste Europese tijden. Het echte antwoord ligt in visie, focus en daden. Een Unie die de problemen van het verleden oplost en een betere toekomst inspireert, is een Unie die haar burgers zal overtuigen. We hebben de eurosceptici nodig gehad om dat in te zien. We hebben nu de kans om dat te bewijzen.
Weergave van column in Trends, geschreven in eigen naam.
