Spinners, marketeers en wonderdokters
Politiek moet keuzes maken, oplossingen voorstellen, en die tot een goed einde brengen. Kortom, bestuderen, beslissen, uitvoeren. Handelen. Daadkracht tonen, draagvlak tot stand brengen tegen lethargie, tegen nostalgie. Maar vandaag is de politiek afgestemd op het grootste aantal kiezers. Een politiek mandaat dient nu om de herverkiezing van morgen voor te bereiden. Een marketingmodel beheerst het politieke handelen. Niet verwonderlijk dat de democratie dan ontspoort.
Een groot deel van de burgers zet zich met de rug naar de politiek: nog slechts 30 procent spreekt zijn vertrouwen uit in onze instellingen. Erger, ze lopen achter rattenvangers van Hamelen aan, die ter linker- en ter rechterzijde simpele oplossingen prediken, met stevige oneliners. De vroegere grote partijen laten hun bagage vallen en doen net hetzelfde.
Democratie gaat ten onder als mensen de ongeschreven regels niet respecteren. De eerste is dat politieke opponenten elkaar moeten aanvaarden als legitieme rivalen, met respect en tolerantie. 'De anderen' kunnen in een democratie niet als vijanden worden bejegend, en geen enkele partij kan beweren de waarheid in pacht te hebben: er zijn alleen nog minderheidspartijen, enige bescheidenheid zou iedereen sieren, en een gesprek ten goede komen.
Uitwisseling van emoties
De uitwisseling van emoties heeft vandaag voorrang op die ongeschreven vuistregel. De marketeers, de spinners en draaiers in het leger woordvoerders dat we met gemeenschapsgeld onderhouden, trekken het zich niet aan. Ze zijn zeker dat ze bijdragen aan de volgende overwinning van hun partij met de onzin die ze uitkramen.
Een tweede vuistregel is dat politici met terughoudendheid moeten handelen. Ze dienen het hele volk, dat niet samenvalt met hun partijleden of kiezers. Ze wijden hun carrière aan de publieke zaak, de welvaartscreatie en de goede besteding ervan voor de volgende generaties. Dat kan alleen slagen als ze de limieten van hun handelen goed kennen, en zich niet willen blijven profileren als wonderdokters met oplossingen voor alles, of als de enigen die het begrepen hebben. Wat hebben ze begrepen? De politieke zeden van de vorige eeuw of de dringende behoefte aan goed bestuur, met efficiëntie en ethiek - ook als het complex is?
Faraonische partijfinanciering
De faraonische partijfinanciering heeft de partijen losgezongen van de ethiek. Werden ze niet te veel verzelfstandigde conglomeraten van politieke invloed, benoemingen en vervorming van de doelstellingen van de democratie en de funderingen van de welvaartsstaat?
Het is uitkijken naar de oplossingen die het volgend regeerakkoord op die vragen biedt. Dat zijn de essentiële vragen voor de toekomst. Het is belangrijker hoe ze worden beantwoord dan wie ze beantwoordt.
