Fiscale vergroening kan tot € 5 mrd per jaar opleveren maar heeft ook een keerzijde

Itinera waarschuwt voor toename ongelijkheid, stijging inflatie en negatieve impact op energie-intensieve bedrijven

De fiscale druk op arbeid  in België ligt hoog.  Vanuit verschillende  kanten gaan  er stemmen  op om fiscale vergroening  in te voeren als mogelijke  optie voor de financiering van lagere belastingen op arbeid.  Het Itinera Institute onderzocht deze piste en bracht de voor- en nadelen  in kaart.

Uit het rapport  blijkt dat een  fiscale vergroening  tot 5 miljard euro per jaar kan  opleveren.  Met deze opbrengst  kan de personenbelasting met 11% verminderd  worden. Maar de fiscale vergroe- ning heeft ook een keerzijde. Het verhoogt de inkomensongelijkheid tussen werkenden en niet- werkenden. Voor de niet werkende huishoudens betekent  de fiscale vergroening  een  kost tot 690 euro per jaar. Enkel werkende huishoudens genieten  van een positief fiscaal saldo van 1095 euro tot 1910 euro per jaar.

Hogere  energieprijzen  versterken  de  inflatie -  en  de  toename  van  de  loonkost-  en  vergroten  de bestaande prijsverschillen tussen ons land en de  buurlanden. Hogere  energiebelastingen kunnen bovendien de internationale concurrentiepositie  van onze  energie-intensieve bedrijven  zeer ingrij- pend  beïnvloeden. Itinera roept  beleidsmakers  op  om  de  keerzijde van  groene  fiscaliteit niet te negeren.

Fiscale vergroening als mogelijke oplossing voor lagere fiscale druk op arbeid

De fiscale druk op  arbeid  is in ons land  zeer  hoog.  Een lagere fiscale druk op  arbeid  kan  gefinan- cierd worden door een verhoging van andere belastingen of door structurele besparingen door de overheden. Een fiscale vergroening lijkt attractief omdat België relatief lage milieubelastingen heeft. De milieubelastingen zijn goed voor 2% van het BBP terwijl deze in Nederland en Denemarken oplopen tot 4% van het BBP. “Een verhoging  van de  milieubelastingen is een  mogelijke  optie  ter financiering van lagere belastingen op  arbeid.  Via  een  fiscale vergroening kunnen  we genieten  van een  dubbel dividend: lagere emissies en meer jobs door de lagere belastingen op arbeid”: zegt Johan Albrecht.

Fiscale vergroening kan tot  5 miljard euro opleveren

Energiebelastingen zijn goed voor 75% van de milieubelastingen. Met Nederland en Denemarken als referentielanden, kan een verdubbeling van vooral de energiebelastingen in theorie tot 7 miljard euro per jaar opbrengen. “Een bruuske verhoging van de energieprijzen leidt tot belangrijke gedragswijzi- gingen  zodat  een bijkomende opbrengst uit milieufiscaliteit van 3 miljard euro  tot  5 miljard euro meer realistisch  is op  korte tot middellange termijn. Op  lange  termijn kunnen  de  fiscale meeropbrengsten aanzienlijk lager uitvallen” zegt Johan Albrecht.

Keerzijde fiscale vergroening: inkomensongelijkheid vergroot

Een fiscale meeropbrengst van 3 miljard euro tot 5 miljard euro per  jaar  komt neer  op een  toename van de te betalen milieubelastingen per huishouden van € 330 tot € 540 per jaar. Bedrijven betalen ook hogere milieubelastingen. Hierdoor kunnen de personenbelastingen verlaagd worden met 7 tot 11%,  wat  neerkomt  op  een  fiscale korting per  werkend  huishouden van € 1 500 tot maximaal  € 2.500  per jaar. De niet-economisch actieve huishoudens genieten niet van deze korting.” Als we ook rekening houden met de economische  kosten van allerhande gedragswijzigingen als gevolg van de fiscale  vergroening, kost de  fiscale  vergroening tot €  690 per  niet-werkende  huishouden terwijl de werkende huishoudens genieten  van een positief fiscaal saldo van € 1 095 tot € 1 910 per jaar”  zegt Johan  Albrecht.  De fiscale  vergroening vergroot  dus  de  inkomensongelijkheid tussen  werkenden en niet-werkenden.

Fiscale  baat van fiscale vergroening enkel voor werkenden – gevaar voor stijging inflatie

Iedereen verbruikt energie en betaalt hogere belastingen op energie. Niet iedereen werk. Enkel wie werkt - ongeveer 40% van de Belgische bevolking- geniet van de fiscale baat  van een fiscale vergroening. Bovendien verhoogt  de fiscale vergroening de inflatie en ook hieraan zijn ongelijke gevolgen  te koppelen.

Toename sociale ongelijkheid - negatieve impact op energie-intensieve bedrijven

Uit empirisch werk over de impact van inflatie op de inkomensongelijkheid tussen 2001 en 2011 blijkt dat  lagere inkomensdecielen harder getroffen  worden  door  de  cumulatieve  inflatie.  Dit fenomeen  is vooral toe te schrijven aan de sterke stijging van de energieprijzen tussen 2004 en 2008.  De sociale prijs van  het dubbele dividend  is een  verdere  toename  van  de  ongelijkheid. De fiscale vergroening dreigt door de automatische loonindexering te leiden tot een hogere loonkost wat de werkgelegenheid niet ten goede komt. Ten slotte dient benadrukt dat de consumptieprijzen in België al aanzienlijk hoger zijn dan in de buurlanden. De fiscale vergroening maakt dit verschil alleen maar groter. Hogere  milieu- en energiebelastingen kunnen een negatieve impact hebben op de internationale concurrentiepositie van onze energie-intensieve bedrijven. Dit zijn gevaarlijke evoluties voor onze economie. Op lange termijn kan de fiscale vergroening hierdoor  minder baten  opbrengen dan  beoogd.

Structurele besparingen noodzakelijk om belasting op arbeid te  verminderen

Het verlagen  van de belastingen op arbeid is noodzakelijk maar  kan niet alleen gefinancierd worden via een  vergroening van  de  fiscaliteit. Structurele besparingen zijn essentieel  om lagere belastingen op arbeid mogelijk te maken.’

Voor gedetailleerde  informatie kan u het rapport raadplegen op www.itinerainstitute.org

Voor meer info neem contact op met Johan Albrecht  (senior fellow Itinera Institute) 0476/511543